Kernenergie nu geen optie in Klimaatakkoord
Bij de organisatie van de onderhandelingen over het Klimaatakkoord komen veel vragen binnen, onder andere over de rol van kernenergie in de onderhandelingen. In onze rubriek Veelgestelde vragen beantwoorden wij ze. Zoals ook over andere relevante onderwerpen binnen het Klimaatakkoord beantwoorden wij hier aanvullende vragen over kernenergie en de energietransitie in een uitgebreider artikel.
Hoe komt kernenergie aan de orde in de onderhandelingen over het Klimaatakkoord?
Kernenergie is niet uitgesloten van het Klimaatakkoord. (Dit kunt u ook teruglezen in bijlage 2 van de 'Kamerbrief over antwoorden op vragen aan de voorzitter van het Klimaatberaad'.) Aan de onderhandelingstafel over elektriciteitsproductie kan elk onderwerp, dus ook kernenergie, worden besproken. Het is aan de deelnemers aan de sectortafels om kernenergie als onderwerp in te brengen. Als mogelijkheid om de 2030-doelen te halen is nieuwbouw van kernenergie momenteel geen onderwerp aan de sectortafel Elektriciteit.
Voor de periode tot 2050 kan kernenergie alsnog een rol gaan spelen, in eerste instantie bijvoorbeeld via de Kennis- en innovatieagenda. Of kernenergie daarin een plaats krijgt — bijvoorbeeld als mogelijkheid om op termijn een tekort aan stroom op te vangen als er te weinig zon en wind is — is een van de onderwerpen in gesprekken tussen deelnemers aan de sectortafel Elektriciteit en externe partijen.
Krijgt kernenergie een rol in de energietransitie?
De onderhandelaars zelf maken samen de afweging of kernenergie een rol moet spelen. Als zij besluiten dat de energietransitie op termijn kernenergie nodig heeft, komt ook de overheid in beeld. Die zal dan moeten besluiten om die rol al of niet mogelijk te maken, bijvoorbeeld met wetgeving, financiering van onderzoek of subsidies.
Wat zijn de mogelijkheden voor kernenergie als optie in de energietransitie?
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft in april 2018 de kosten berekend van verschillende pakketten van maatregelen in de energiehuishouding die de doelstelling van het Klimaatakkoord kunnen helpen realiseren. In die berekeningen is ook kernenergie meegenomen.
PBL heeft een pakket doorgerekend waarin voor 2030 één extra kerncentrale van 1600 megawatt wordt ingezet. Dat zou goedkoper kunnen uitpakken dan extra windturbines op zee, maar het gaat om een grote investering met aanzienlijke risico’s op kostenoverschrijding.
In de berekeningen voor verschillende opties voor 2030 concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving echter dat de bouw van een nieuwe kerncentrale (zoals bij centrales in aanbouw in Hinkley Point in Groot Brittanië en Flamanville in Frankrijk) meer dan tien jaar in beslag neemt. Dat maakt het, aldus PBL, twijfelachtig of kernenergie voor 2030 een bijdrage kan leveren aan emissiereductie van CO2. Daarvoor zou tenminste een stimuleringsregeling moeten komen, maar ‘op dit moment is er geen draagvlak om zo’n regeling te initiëren’.
Internationale studies laten zien dat kernenergie mogelijk kan bijdragen aan het bestrijden van klimaatverandering. Ook daarvoor geldt dat stimulering door de overheid nodig zal zijn.
Er zijn nieuwe veelbelovende concepten voor veilige productie van kernenergie, zoals thoriumreactoren. Komen die in beeld?
Voor nieuwe concepten van kernenergie (zoals op basis van thorium als splijtstof in plaats van het gebruikelijke uranium) is nog veel onderzoek nodig. Thoriumreactoren zijn nog nergens commercieel gerealiseerd; volgens Nederlandse deskundigen kan dat nog wel enkele decennia duren. Het is dus praktisch onmogelijk om voor 2030 (richtjaar van het Klimaatakkoord) commerciële thoriumreactoren in bedrijf te hebben, en zelfs 2050 lijkt lastig haalbaar. China claimt dat het in 2022 een testreactor in bedrijf heeft om sommige aspecten van thoriumreactoren te testen. Als alles meezit zal een complete reactor op zijn vroegst rond 2040 klaar kunnen zijn.