Leiderschap en groot denken

Nieuwsbericht | 30-10-2018 | 15:48

Energie-opwekking

Als het gaat om technieken, noemen bestuurders bijna alle opties om energie op te wekken zonder fossiele brandstoffen te gebuiken: windenergie, zonne-energie, biomassa (maar dan wel de goede soort), mestvergisting, vergroenen van de stadsverwarming, geothermie (aardwarmte), warmte/koude-opslag, besparen, gedrag, isolatie of wat exotische vormen zoals energie uit cardioapparatuur (in de sportschool), veevoer uit zeewier, warmte uit het riool, waterstof (zelfs in poedervorm) of een thoriumcentrale. En wellicht in afwachting van al dat moois CO2 opslaan.

Volgens veel aanwezigen moet alles, behalve soms windenergie. Sommige bestuurders hebben al te maken met bewoners die geen windturbines in hun buurt willen hebben en willen wind-op-land graag inruilen voor wind-op-zee. Anderen merken op dat álle opties nodig zijn om vaart te maken, dus ook lokale windturbines.

Bestuurders denken niet alleen over de techniek, maar ook over communicatie, financiering, inwoners betrekken en zelf het goede voorbeeld stellen. Een greep uit de opmerkingen:

• “Inwoners moeten betrokken raken, bijvoorbeeld door ze te laten meedelen in de opbrengst van windmolens en zonnepanelen. Misschien nog belangrijker: het juiste verhaal vertellen, realistische doelen stellen en samen met de burgers de mix samenstellen. Eisen mag je stellen, maar ook stimuleren.”
• “Ook energiecooperaties en VVE’s stimuleren om mee te doen.”
• “Velen zien hun eigen gemeentelijke/provinciale daken graag als goede voorbeeld. Geen dak mag onbenut blijven!”
• “Financiering van maatregelen wordt een probleem voor de burger. Misschien bieden ‘grondgebonden’ financiering of een duurzaamheidsfonds een uitweg. Belasten van niet-duurzame energie wordt ook geopperd.”

Elektrisch vervoer

Een opvallend grote overeenstemming bestaat over de noodzaak om meer laadpalen in gemeenten te plaatsen, ten behoeve van elektrische auto’s, of liever nog: elektrische deelauto’s. “Als de straat toch open moet, leg er dan meteen een laad-infrastructuur in!” is een opmerking.

“Maar,” merkt iemand op, “nog duurzamer dan een elektrische auto is geen auto. Lopen, fietsen en openbaar vervoer zijn de beste vervoersmiddelen voor de energietransitie.”

Sommigen zien ook in waterstof een mooie toekomst voor schoon vervoer, want die infrastructuur met pompstations is er toch al. “Maar dat mag geen reden zijn om nu niet in te zetten op elektrisch,” antwoordt een bestuurder.

Ook hier denken bestuurders: begin bij jezelf, en het eigen gemeentelijke wagenpark.

Klimaatneutraal wonen

De ideeën rondom klimaatneutraal wonen zijn misschien wel het meest divers. Veel suggesties gaan uit van een positieve grondhouding, of van de noodzaak om die te creëren. “Maak van de verduurzaming een feestje in plaats van een lek in je dak en je portemonnee,” zegt één aanwezige.

Er is een vrij algemene overeenstemming over de aanpak per wijk of zelfs per straat, omdat het bundelen van de vraag bijvoorbeeld verregaande isolatie of een warmtenet goedkoper maakt.

Informatie (hoe en waar?) en financiering (waarmee?) zijn onder de bestuurders in Utrecht wel kernpunten om de ‘Duurzame Verbouwing van Nederland’ vorm te geven. Huiseigenaren moet het gemakkelijk worden gemaakt met bijvoorbeeld een duurzaamheidsfonds, gebouw- of grondgebonden financiering, een lagere OZB-belasting en een energieloket voor de uitleg over goede voorbeelden. Laat duizend bloemen bloeien, is de gedachte bij velen. “Start proeftuinen, stimuleer bewonersinitiatieven.” Of: maak er een wedstrijd van wie de laagste energierekening heeft.

Daarnaast willen de bestuurders toch ook nog regels. “Alleen een vergunning voor een duurzame verbouwing.” Die regels komen vooral terug in de huursector. “Corporaties willen wel,” constateert een aanwezige, “maar private investeerders en verhuurders vaak niet. Die mogen niet buiten schot blijven.” Bijval komt van elders: “Eisen stellen aan nieuwe huisbazen.” En een “Energielabel koppelen aan maximum te vragen huur.”

Opdrachten aan Den Haag

Ten slotte mochten de 120 bestuurders nog hun wensen kenbaar maken aan de onderhandelaars van het Klimaatakkoord in Den Haag. Een greep uit de suggesties:

• “Luchtvaart en scheepvaart moeten echt meedoen!”
• “Objectgebonden financiering is nodig.”
• “Meer vrijheid voor lokale bestemmingsplannen en energienormen voor nieuwbouw.”
• “Onroerend Zaak Belasting (OZB) moet worden veranderd in een stimulerend instrument.”
• “Creëer de overgang van aardgas naar waterstof en blijf breed onderzoek doen.”