Groeifonds investeert in ‘duurzaam verdienen’
Nederland zal in de komende decennia geleidelijk op een andere manier geld gaan verdienen, met meer aandacht voor het klimaat. Investeringen uit het Nationaal Groeifonds zullen daarin een belangrijke rol spelen.
De economie in Nederland moet groeien, maar dan anders, vindt het kabinet. Dat is nodig om bijvoorbeeld gezondheidszorg, onderwijs en pensioenen te kunnen blijven betalen. Het Groeifonds zal daarin investeren. Voor de komende vijf jaar wordt een bedrag van € 20 miljard gereserveerd. Vandaag hebben ministers Hoekstra van Financiën en Wiebes van Economische Zaken en Klimaat het Groeifonds gelanceerd. De investeringen zijn bedoeld voor de lange termijn, maar helpen ook om ‘groen’ uit de huidige crisis te komen.
Bedrijven, overheden en andere organisaties kunnen projecten indienen op drie terreinen:
- De ontwikkeling van kennis;
- Nieuwe infrastructuur, zoals energienetten of voor mobiliteit;
- Innovatie, onderzoek en ontwikkeling.
Commissie
Een onafhankelijke commissie zal de ingediende voorstellen beoordelen en daarover adviseren aan het kabinet. Daardoor worden de projecten niet direct door kabinet of politiek beoordeeld. Wiebes: “Wij willen geen keuzes maken, de commissie moet zijn werk kunnen doen. Maar natuurlijk legt het kabinet daarover wel politieke verantwoording af.”
De commissie bestaat uit tien personen, geholpen door een reeks van experts. In de commissie zitten onder andere Robbert Dijkgraaf (Princeton), Jeroen Dijsselbloem (o.a. oud-minister Financiën), prins Constantijn (specialist start-ups) en Laura van Geest (oud-directeur Centraal Planbureau).
Klimaat
Voorstellen van minimaal € 30 miljoen omvang komen binnen via ministeries en worden daar eerst technisch ‘getoetst’. Ze mogen bijvoorbeeld niet in strijd zijn met kabinetsbeleid, zoals op het gebied van klimaat en het Klimaatakkoord. De eerste ronde sluit op 1 november aanstaande. Er liggen al behoorlijk wat voorstellen die de ministeries hadden verzameld voor de lancering. Er ligt onder andere een voorstel voor de ontwikkeling van waterstof voor de energietransitie, ter grootte van meer dan € 1,5 miljard.
Het fonds wordt gevuld met geld dat het rijk leent. Dat kan nu tegen zeer lage of zelfs negatieve rente. Elk project krijgt subsidie, dus geen lening. Het kabinet heeft ervoor gekozen om niet direct € 100 miljard te reserveren voor de komende twintig à dertig jaar, maar € 20 miljard voor de komende vijf jaar. Dan kan een volgend kabinet over enkele jaren weer beslissen over een volgende ronde. Op Prinsjesdag wordt het voorstel voor de begroting van het Groeifonds ingediend.
