Brede steun van burgers voor klimaatbeleid, onder voorwaarden
Vandaag heeft Ed Nijpels, voorzitter van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord, uit handen van onderzoeker Niek Mouter van de TU Delft het rapport in ontvangst genomen over de raadpleging van meer dan 10.000 Nederlanders over het klimaatbeleid. Nijpels bood dit onderzoek tegelijk aan staatssecretariis Yeşilgöz-Zegerius van EZK en de Tweede Kamer aan. "Dit onderzoek is zeer nuttig voor de politiek. Driekwart van de burgers denkt graag mee, dat is een goed teken. Maar wel onder duidelijke randvoorwaarden. Dat vraagt bij de politiek om een rechte rug en sterke knieën."
Conclusie
Het onderzoek door de TU Delft en de Universiteit Utrecht betreft een raadpleging onder meer dan 10.000 Nederlanders in de laatste drie maanden. Daaronder bevinden zich ook grote groepen burgers die zich normaal nauwelijks in het debat laten horen (het 'stille midden'). Uit het onderzoek blijkt een brede steun voor ambitieus klimaatbeleid, als aan vier voorwaarden is voldaan. Die voorwaarden zijn:
- Klimaatmaatregelen die de persoonlijke levenssfeer van burgers direct raken zijn pas acceptabel als andere maatregelen zichtbaar maximaal zijn toegepast en de overheid een streng beleid voert tegen grote vervuilende sectoren
- Bescherm lage inkomens en voorkom dat de kloof tussen arm en rijk groter wordt
- De vervuiler moet betalen
- De baten van een maatregel moeten hoger zijn dan de kosten en er mag geen beter alternatief zijn.
Aanbeveling
In zijn brief aan de staatssecretaris schrijft Ed Nijpels: "Het verheugt me te zien dat deze onderzoeksmethode genuanceerde inzichten biedt in de voorkeuren van een brede middengroep." Hij beveelt het kabinet aan: "Uit de raadpleging blijkt ook dat participanten niet van het kabinet verwacht dat ze de uitkomsten van de raadpleging onder burgers klakkeloos overneemt, maar wel dat ze aanbevelingen en inzichten serieus betrekt bij besluitvorming. Het kabinet doet er dus verstandig aan om bij het vormgeven van een maatregelenpakket dat invulling geeft aan 55 procent CO2-reductie in 2030 nadrukkelijk aandacht te hebben voor deze voorwaarden."
PWE-methode
Onderzoekers van de TUD Delft en Universiteit Utrecht ontwikkelden de methode 'Participatieve waarde Evaluatie' (PWE). Die is bij uitstek geschikt om ook grote groepen burgers die zich normaal nauwelijks in het debat laten horen, mee te laten denken. Daarmee hebben sommige regionale overheden al ervaring opgedaan. In deze nationale 'volksraadpleging' konden burgers zich aanmelden om hun voorkeuren te geven voor klimaatmaatregelen, maar dan op basis van een vergelijking van de verschillende beleidsopties en effecten. Deelnemers beoordeelden de beleidsopties in samenhang , legden hun keuzes uit en droegen ook zelf ideeën aan. Daarmee konden burgers in de PWE doen alsof ze op de stoel van de politicus zitten, en maakten ze dezelfde ingewikkelde keuzes die daar soms bij horen.