Minder broeikaspoep door veevoer uit zeewier
In Azië is zeewier op je bord al heel gewoon. Hier komen bioproducten uit zee nog niet verder dan zeewier om je sushi of zeekraal bij vis. Maar als het aan Haik van Exel van Hortimare ligt, begint de revolutie van de klimaatvriendelijke bioproducten uit zee op de Noordzee. Voorbij sushi en zeekraal, met minder methaan uit koeienpoep als verrassend effect.
Zeewier is namelijk een CO2-arm alternatief voor veel landbouwproducten. Het neemt veel CO2 op, heeft geen land of kunstmest nodig, en is rijk aan voedingswaarde en dus geschikt voor veel toepassingen. Meteen op tafel, en vooral als grondstof op grote schaal voor voedingsmiddelen of veevoer. Zeewier heeft in veel klimaatplannen dus een mooie toekomst.
Hortimare, het bedrijf geleid door directeur Haik van Exel, pioniert al een jaar of tien in die markt. Geheel in de traditie van onze landbouw verdient Hortimare aan het veredelen en kweken van zaaigoed. Nu verkoopt het bedrijf per jaar 200 kilometer lijn met zaaigoed, waaraan het zeewier bij de ‘zeebouwer’ kan groeien. Vooral de laatste vier jaar is sprake van een groeispurt. “De eerste grote zeewierboeren brengen massa. Binnen vier jaar zitten we op 2000 kilometer,” zegt Van Exel.
In Azië worden al vele verschillende soorten zeewier gekweekt. “Alles met de hand, en vanwege het warme zeewater kunnen zij vier keer per jaar oogsten,” zegt Van Exel. Zo zal dat in Europa niet gaan. Hier zal zeewier op een meer industriële manier worden gekweekt: met bewerkt zaaigoed, en machinaal geoogst. “Azië en Rusland hebben een lange geschiedenis, in Europa wordt zeewier nog niet écht als aantrekkelijk ervaren. We moeten de komende jaren vooral veel investeren in de robuustheid van zeewierkweek, in volume en dus in de prijs, en in de processen, bijvoorbeeld voor het drogen van het wier, liefst op zee.”
Minder broeikasgassen
Zeewier moet dus een ‘gewoon’ product worden. Dan kan de Noordzee hofleverancier worden van duurzame grondstoffen voor levensmiddelen-, farmaceutische- en cosmetische industrie, verpakkingsindustrie (bioplastic), veevoer en biogas. Kweken van zeewier kan bijvoorbeeld tussen de vele windmolens in aanbouw. De vis die graag onder het zeewier zwemt kan na de oogst gevangen worden. Via een omweg zijn er nóg meer voordelen voor het klimaat. “Het mooie van veevoer dat gemaakt is met bepaalde ingrediënten van zeewier is dat de koeien tientallen procenten minder methaan uitstoten,” zegt Van Exel (methaan is een broeikasgas dat zo’n 20 keer sterker is dan CO2).
Om de groeispurt nog wat te versnellen wil Van Exel twee belangrijke hobbels nemen: “We hebben een koper nodig die tussen de kweker en de voedingsmiddelenindustrie staat. Een partij die gewend is om grote hoeveelheden biomassa als grondstof in te kopen bij boeren en die door te verkopen aan de voedingsmiddelenindustrie. Met zulke tussenpartijen zijn we ook in gesprek. Het is best een ingewikkelde financiële puzzel. Daarnaast hebben we ook gesprekken met de milieubeweging over bijvoorbeeld biodiversiteit, met de sleepvisserij, met de offshore windindustrie. Al die partijen kunnen winnen bij kweek van zeewier, maar complex is het wel.”
Overheid
Nederland, met alle kennis op gebied van agrofood, is een uitstekend voedingsbodem voor zeewier. “De overheid kan helpen. Daar is niet eens zozeer subsidie voor nodig, daar helpt de EU ons wel bij. De Nederlandse overheid kan misschien een voorbeeld nemen aan Noorwegen: daar is de zee weliswaar wat schoner, maar daar is het ook geen enkel probleem om zeewier tussen windmolens te kweken. De overheid kan al die partijen samenbrengen.”
En dan wordt zeewier op de Hollandse tafel een heel gewoon gerecht.
Enkele getallen
- Hortimare bestaat sinds 2008
- Aantal werknemers: 9
- Omzet 2018: ongeveer een half miljoen euro
- Aandeelhouders: De Groot en Slot (uienzaad veredelaar); Van der Zwan (visbedrijf), Schuttelaar&Partners (consultancy), Job Schipper (oprichter Hortimare)