De klimmende kraan die bouwt aan goedkopere windenergie
De prijs van stroom van windturbines op land is tegenwoordig ongeveer hetzelfde als die van elektriciteit uit centrales. Procentje voor procentje zijn windturbines goedkoper geworden, dankzij veel verschillende vindingen. En tegelijk worden ze groter, waardoor voor dezelfde hoeveelheid energie minder windmolens nodig zijn. Een mooi voorbeeld van een slimme oplossing is de ‘klimmende kraan’ van Lagerwey BV. Geen vijftig vrachtwagens zijn meer nodig voor een enorme kraan naast de mast, maar zes vrachtwagens voor een kraan aan de mast. Minder overlast, een stuk goedkoper en gemakkelijker.
De klimmende kraan is een vinding van ingenieur Henk Lagerweij (met een ij), die veertig jaar geleden in zijn schuur in Barneveld met windenergie startte. De herkenbare blauwe windmolentjes op het boerenerf waren ooit zijn handelsmerk. Nu is Lagerwey BV een stevig bedrijf van meer dan 200 werknemers, sinds eind 2017 in bezit van de Duitse windturbine-reus Enercon.
Fundering
Zoals in zijn jonge jaren als ingenieur, blijft Lagerweij altijd op zoek naar nieuwe concepten. Hij zag de belangrijkste trend in windenergie en een probleem doemde op: “De windmolens op land worden steeds groter, tot wel 160 meter ashoogte. Dat is slim, want die leveren ca 40% meer elektriciteit dan molens van 100 meter. Dus heb je voor de energietransitie een stuk minder windmolens nodig. Om die molens te bouwen moeten ook de kranen meegroeien. Die zijn nu al zo groot dat die kranen een eigen fundering nodig hebben. Dat is duur, en bovendien zijn er minder kranen beschikbaar.”
Die kosten voor de kraan lopen soms wel op tot boven de drie ton, bij een totaal kostenplaatje van zo’n vijf miljoen. Dus verzon Lagerweij de ‘klimmende kraan’. Daarmee moeten de kraankosten standaard onder de € 100.000 kunnen blijven.
Voorbereid
Naar voorbeeld van de hangende kranen bij de bouw van wolkenkrabbers, klimt de kraan van Lagerweij zelf steeds hoger in de mast die het opbouwt. Ten slotte hijst de kraan de gondel en de wieken omhoog. “Het is wel een totaalconcept. De mast moet er namelijk wel op voorbereid zijn. We bouwen een mast nu modulair op, dus stukje voor stukje. Dankzij verstevigingen kan de kraan steeds hoger worden bevestigd. En niet onbelangrijk: we kunnen we de molens zo ook weer afbreken, of, als het een enkele keer nodig is, wieken vervangen.”
In 2017 is het concept succesvol getest op een ‘kleine’ windturbine van 132 meter in de Eemshaven. Het proces is nu officieel gecertificeerd. “Wij hebben die investering voor het ontwikkelen en testen zelf gedaan, en kregen gelukkig achteraf ook nog subsidie. Het grote voordeel voor onszelf is dat we nu overal kunnen bouwen, zelfs in een bos in Finland waar een smal bospad naartoe leidt. Daar stuur je geen vijftig vrachtwagens over.”
Miljardenmarkt
De toekomst van de klimmende kraan is zonnig. Waar Lagerwey in Barneveld zelf vooral prototypes van molens bouwt, maakt eigenaar Enercon volgend jaar een paar gigawatt aan windvermogen, dus enkele honderden windturbines van circa 5MW. Vanaf volgend jaar kunnen alle masten met de klimmende kraan worden gebouwd. “Andere bouwers zijn welkom om dit concept toe te passen, maar zij moeten dan wel ook hun masten aanpassen. Dit kan waarschijnlijk ook op zee. Voor ons zit de winst in de goedkopere bouw van de turbines op land, niet in een export van de klimmende kraan. Wij zijn namelijk turbinebouwers, geen kranenbouwers.”
Enkele gegevens
- Kraankosten voor een windturbine dalen met 50 tot 70%. De kosten voor een windturbine dalen daarmee met 2 tot 4%.
- Lagerwey BV: 200 werknemers.
- Vestigingsplaats: Barneveld.
- Eigenaar: Enercon (Duitse windturbinefabrikant)