Warmte uit de schoorsteen terugwinnen
Door de schoorstenen van fabrieken verdwijnt een hoop warmte naar de buitenlucht. Zonde, want hergebruik van die warmte kan een heleboel brandstof besparen, en daarmee miljoenen tonnen CO2. De Heat Matrix Group bestookt de industrie nu, met succes, met een innovatieve plastic warmtewisselaar, waarmee warmte uit de schoorsteen hergebruikt kan worden, in en buiten de fabriek. Het bedrijf voorziet gouden tijden. “We willen elk jaar 50 tot 100% groeien,” aldus algemeen directeur Frank Tielens.
Zolderkamer
Het begon allemaal zo’n tien jaar geleden, toen drie werknemers van Shell samen op een zolderkamer werkten aan hun idee om warmte uit rookgas terug te winnen. Warmte terugwinnen is best gebruikelijk. Dat gebeurt in nieuwbouwhuizen, en ook in industriële processen. Normaal gebeurt dat met een set metalen buizen waardoor water of gas stroomt, dat de warmte uit de hete rook oppikt. Maar als je de warmte tot ver onder 180°C wil terugwinnen dan verroest dat metaal langzaam weg door de (condensatie van de) zuren die zich in de rook bevinden. Zogeheten ‘ultra performance’ plastics kunnen goed tegen zuren, maar een plastic buis breekt weer relatief gemakkelijk.
Dus bedachten de uitvinders een methode om de plastic buizen aan elkaar te bevestigen, ongeveer zoals de ritssluiting (‘zip-lock’) in een boterhamzakje. Op die manier geven de dunne buizen stevigheid aan elkaar, en kan het rookgas er vrij doorheen stromen. Gas of water pikt de warmte op en voert die terug in de fabriek, voor allerlei processen. Dat bespaart brandstof.
Snel terugverdienen
“Door de lagere energiekosten verdient een fabriek de investering binnen drie tot vijf jaar terug,” zegt CEO Frank Tielens. “Maar in de praktijk blijkt dit soort technologie moeilijk te verkopen. Bedrijven besteden hun tijd en geld liever aan hun bestaande productielijnen, zelfs als het terugverdienen van die investering langer duurt. Het is ook niet zo dat je onze installatie even gemakkelijk inplugt, en het loopt. Je moet de plastic warmtewisselaar aan een bestaand proces koppelen. Dus moeten wij overal proberen om te laten zien dat het betrouwbaar is, en werkt.” En intussen probeert de overheid de verplichting aan bedrijven om alle maatregelen te nemen die binnen vijf jaar zijn terugverdiend beter te handhaven.
Pas in 2012 kwam de eerste werknemer in dienst van Heat Matrix, mede dankzij een onderzoeksubsidie. Inmiddels draait het bedrijf, opgeschaald dankzij durfinvesteerders, al een paar jaar met een miljoenenomzet en een ‘bescheiden winstje’. “We zitten inmiddels in de grote schoorstenen, van USG in Geleen, bij raffinaderijen in Polen, Hongarije en Spanje, bij een Duits chemisch bedrijf, bij de BMW-fabriek in China en bij vele anderen. In Nederland zijn we een groot project aan het voorbereiden bij BioMCN in Delfzijl. Maar we willen meer, vooral bij de grote Nederlandse bedrijven.”
Project voor 6 miljoen ton CO2
Het gaat Heat Matrix echter niet snel genoeg. Dus is het bedrijf samen met enkele andere innovatieve bedrijven (onder leiding van FME) ‘Project 6/25’ gestart: 6 miljoen ton CO2 besparen in 2025, dankzij een aantal besparende innovatieve technologieën van Nederlandse bodem. “Dat helpt, dat geeft aandacht van de politiek en van de bedrijven. Maar de grote bedrijven zijn behoudend. Soms zeggen de grote bedrijven al te kijken naar 2050, naar heel nieuwe productietechnologie. Daar past een Heat Matrix weer niet in.” Al blijft er nog voldoende warmte over om terug te winnen.
Het bedrijf levert nu ook andere producten om warmte te gebruiken in warmtenetten. “We kunnen onze technologie kwijt bij heel veel installaties: drogers, ovens, fornuizen, boilers, noem maar op. Nergens is de warmte zo geconcentreerd terug te winnen als in rookgas. Als we die warmte kunnen terugwinnen, winnen we miljoenen tonnen CO2.”
Enkele gegevens:
- Heat Matrix Group: zeven vaste krachten, vijf flexibel.
- Jaaromzet: vertrouwelijk.
- Kantoor in Geldermalsen, productie hal nabij Rotterdam.
- Totale CO2-emissiereductie van geïnstalleerde warmtewisselaars: 31.000 ton CO2 in 2018.
- Mogelijke reductie in Nederland (studie Berenschot): 1 a 2 Mt per jaar in 2025, met terugverdientijd kleiner dan 5 jaar. Ter vergelijking: taakstelling in het Klimaatakkoord voor de industrie is 14,3 Mt in 2030.
- Meer informatie over Project 6/25: FME. Ook Aanpakker Zytec is deelnemer.
Andere Aanpakkers
Dit is een aflevering in de serie Aanpakkers, die het verhaal vertelt van koplopers in allerlei sectoren. Veel bedrijven, organisaties en mensen thuis zijn al bezig met het beperken van hun CO2-uitstoot. Met soms verrassend simpele oplossingen of juist hightech uitvindingen, en alles er tussen in.
En zij plukken daar nu al de vruchten van.