Burgers denken mee over klimaatbeleid
Op vrijdag 5 maart start een landelijke online raadpleging van burgers over het klimaatbeleid. Alle Nederlanders kunnen dan aangeven welke keuzes zij zouden maken als zij op de stoel van het nieuwe kabinet zouden zitten.
Windmolens op land, verhogen van de gasprijs of toch een vleesbelasting? Wat denkt de Nederlandse samenleving over het Nederlandse klimaatbeleid? Onderzoekers van de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Utrecht, in samenwerking met de TU Delft start-up Populytics, gaan dat onderzoeken via een eigen methode. Het onderzoek loopt van 5 maart (13 uur) tot 31 maart.
Burger en klimaatbeleid
Veel mensen zien graag dat de samenleving beter wordt betrokken bij klimaatbeleid en -maatregelen. Eerder hield voorzitter Ed Nijpels van het Voortgangsoverleg hiervoor een pleidooi. Vorige maand gaf het kabinet de commissie-Brenninkmeijer de opdracht voor half maart te komen met een advies over burgerpanels. Nijpels gaf al aan de resultaten van de raadpleging in april graag in ontvangst te willen nemen en door te sturen naar het ministerie van EZK: “Instrumenten als deze laten de stem van de gemiddelde Nederlander beter doorklinken. Het is een goede aanvulling. Het helpt om beleid te maken dat gesteund en gedragen wordt een breed deel van de bevolking.” Een nieuwe regering zou de resultaten kunnen gebruiken om te besluiten welke klimaatmaatregelen zij gaat nemen. Het onderzoek wordt betaald vanuit NWO.
Methode
In deze methode (Participatieve Waarde Evaluatie, PWE) nemen burgers zitting op de stoel van de nieuwe regering. Ze krijgen tien maatregelen te zien, en krijgen ook informatie over de effecten en de kosten daarvan. Daarna kunnen ze per maatregel aangeven óf, en in hoeverre ze vinden dat de overheid deze moet toepassen om de nationale klimaatdoelstellingen te halen. Deelnemers kunnen in het onderzoek maximaal 15 miljard euro uitgeven. Ook kunnen zij argumenten voor hun keuzes en ideeën leveren.
De dilemma’s van een bestuurder worden zo zichtbaar. Dat geeft meer informatie en begrip dan een opiniepeiling of referendum, waarin vaak alleen ‘ja’ of ‘nee’ de keus is. Met statistische technieken kunnen de onderzoekers zien hoe voorkeuren voor een maatregel worden beïnvloed door de effecten. Ook ontstaat inzicht in de verschillen en overeenkomsten tussen groepen Nederlanders. Deze raadpleging duurt ongeveer 20 tot 30 minuten (alleen vanaf de computer, niet vanaf tablet of mobiel).
Er kunnen grote aantallen burgers deelnemen. Bij een eerdere raadpleging rondom versoepeling van coronamaatregelen deden in één week 30.000 Nederlanders mee. Ook in een webinar van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord kwam de methode aan de orde, toegepast in de gemeente Sudwest Fryslan.
Vooronderzoek
Vorige week is de klimaatraadpleging al gedaan door een representatieve groep Nederlanders. Die waren over het gehele politieke spectrum erg enthousiast. Zij droegen vernieuwende ideeën aan en waarderen zeer dat zij hun stem op een serieuze manier kunnen laten horen. Ook burgers die niet van plan zijn te gaan stemmen namen de tijd. Tegenstellingen tussen burgers blijken soms veel kleiner te zijn dan aan talkshowtafels of in politieke debatten wordt verondersteld. Sommige maatregelen blijken populairder onder burgers dan onder politici, of juist andersom.